ارزیابی راهبرد توانمندسازی حاشیه‌نشینان در بهسازی شهر زابل

نویسندگان

  • دکتر اکبر کیانی دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه زابل
  • دکتر خدارحم بزی دانشیار گروه جغرافیا دانشگاه گلستان
چکیده مقاله:

حاشیه‌نشینی یکی از مسائل و مشکلات مدیریت شهری کشور به‌شمار می‌رود. در جدیدترین تجربة نظام برنامه‌ریزی شهری، کشور با برنامة بهسازی و توانمندسازی، در‌پی کاهش و کنترل ابعاد این مشکل برآمده است، اما هنوز در این زمینه کاستی‌هایی مانع دستیابی به اهداف توسعة یکپارچة شهری است. شهر زابل در سال‌های اخیر و به‌خصوص از 1355 به بعد، رشد و گسترش فیزیکی زیادی داشته است که باعث به‌وجود آمدن محله‌های زیادی در حاشیة آن شده است. وضعیت حاشیه‌نشینان شهر زابل که از‌نظرِ تأسیسات و خدمات زیربنایی شهری مانند آسفالت معابر و کوچه‌ها، فاضلاب شهری، فضاهای عمومی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند؛ این سؤال را به‌وجود می‌آورد که مهم‌ترین مشکل حاشیه‌نشینان در بهسازی محله‌هایشان چیست؟ مقالة حاضر به بررسی و ارزیابی توانمندسازی آنها بر‌اساس ویژگی‌های اجتماعی- اقتصادی سرپرستان خانوارها، وضعیت کالبدی و فضایی محله‌ها، مسکن و وضعیت مشارکت حاشیه‌نشینان زابل پرداخته است. اطلاعات حاصل از 316 پرسشنامة توزیع‌شده در 14 محلة حاشیه‌ای زابل، به‌وسیلة نرم‌افزارهای SPSSو Excelتجزیه‌و‌تحلیل شده و امتیاز شاخص‌های اصلی و فرعی توانمندسازی هر‌یک از محله‌های حاشیه‌ای به‌دست آمده است. مجموع نمرات استاندارد هر‌یک از محله‌ها تعیین و بر مبنای روش Z-score، محله‌های حاشیه‌ای زابل رتبه‌بندی شده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بیشتر محله‌ها، 10 محله از 14 محلة حاشیه‌نشین در سطح خیلی ضعیف تا متوسط از‌نظرِ توانمندسازی قرار دارند که مهمترین عامل آن مشکلات اقتصادی مانندِ بیکاری 9/26 درصد از سرپرستان خانوار و درآمد حاشیه‌نشینان است که نتیجة آن، توانایی تنها 85/2 درصد از حاشیه‌نشینان در پرداخت نقدی هزینة بهسازی محله‌هاست. ایجاد اشتغال پایدار و درآمد ثابت می‌تواند باعث توانمندسازی حاشیه‌نشینان زابل شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

ارزیابی راهبرد توانمندسازی حاشیه نشینان در بهسازی شهر زابل

1 - 1- مقدمه حاشیه نشینی و اسکان غیر رسمی پدیده ای است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادی - اجتماعی مانند جریان سریع شهرنشینی و مهاجرتهای روستایی در بیشتر کشورهای در حال توسعه پدیدار گردیده است. این مشکل شهری صرفاً مساله ای کالبدی و فیزیکی نبوده و از عوامل کلان ساختاری در سطح ملی و منطقه ای ناشی می شود. رشد فزاینده جمعیت شهری از توان سازمانهای دولتی و غیر دولتی جهت توسعه ...

15 صفحه اول

بررسی و اولویت بندی معابر پیاده شهر زابل جهت بهسازی و نوسازی در راستای ارتقای شهری انسان مدار و پایدار (مطالعه موردی: خیابان های بافت مرکزی شهر زابل)

وضعیت نامطلوب زندگی پیاده در شهرها، عدم توجه کافی به مسیرهای عابرین پیاده در طرح­ های شهری و وضعیت نابسامان شبکه معابر و پیاده ­روها از جمله مسایلی هستند که دامن­ گیر شهرهای امروزی شده­ اند. این پژوهش برآنست تا با تبیین معیارهای یک محیط پیاده مدار، بر اهمیت آن به عنوان الگویی مناسب برای جایجایی در محیط شهری، تاکید کرده و هر کدام از معابر پیاده را برای امر بهسازی و نوسازی که نقش مهمی در تجدید حی...

متن کامل

بررسی علل شکل گیری و راهکار مقابله حاشیه نشینی شهر زابل با تاکید بر توانمندسازی

رشد شتابان شهرنشینی ایران همراه با مهاجرت روستاییان به شهرها باعث به وجود آمدن حاشیه‌نشینی به صورت گسترده شده است. اولین مبدا مهاجران روستایی و شهرهای کوچک مناطق مرزی شهرهای بزرگتر منطقه می‌باشد. شهر زابل به عنوان مادر شهر سیستان در سال‌های اخیر با رشد حاشینه‌نشینی به خصوص در محورهای مواصلاتی خود به مناطق و روستاهای اطراف مواجه بوده است. هدف این تحقیق بررسی جامعه شناختی عوامل موثرحاشیه نشینی شه...

متن کامل

بررسی و اولویت بندی معابر پیاده شهر زابل جهت بهسازی و نوسازی در راستای ارتقای شهری انسان مدار و پایدار (مطالعه موردی: خیابان های بافت مرکزی شهر زابل)

وضعیت نامطلوب زندگی پیاده در شهرها، عدم توجه کافی به مسیرهای عابرین پیاده در طرح­ های شهری و وضعیت نابسامان شبکه معابر و پیاده ­روها از جمله مسایلی هستند که دامن­ گیر شهرهای امروزی شده­ اند. این پژوهش برآنست تا با تبیین معیارهای یک محیط پیاده مدار، بر اهمیت آن به عنوان الگویی مناسب برای جایجایی در محیط شهری، تاکید کرده و هر کدام از معابر پیاده را برای امر بهسازی و نوسازی که نقش مهمی در تجدید حی...

متن کامل

تحلیل نقش توانمندسازی ساکنان در بهسازی کالبدی- محیطی سکونتگاه‌های غیررسمی نمونه موردی: محدوده شرق کال عیدگاه شهر سبزوار

سکونتگاه­های غیررسمی یکی از مهم­ترین چالش­های شهری امروز ایران محسوب می­شود؛ به طوری که نه تنها در شهرهای بزرگ بلکه در شهرهای میانی و کوچکنیز چنین پدیده­ای وجود دارد. شهر سبزوار از جمله شهرهای میانی است که با مسأله اجتماعات غیررسمی و خودساخته روبروست؛ به طوری که نزدیک به 30 هزار نفر از جمعیت آن (نزدیک به یک هشتم) در سکونتگاه­های غیررسمی که دور تا دور شهر را فرا گرفته است زندگی می­کنند. در این م...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 7  شماره 23

صفحات  127- 148

تاریخ انتشار 2017-05-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023